Jeśli posiadamy dobrze dobrany rozmiar rolek oraz model, który spełnia nasze wymagania, kolejnym najważniejszym elementem całego zestawu są kółka – a niestety, wybór dobrych kółek to wcale nie taka prosta sprawa.
Na początku warto zapoznać się z podstawową konstrukcją kółka:
Core/Hub/Rdzeń/Piasta – to najczęściej plastikowa podstawa każdego kółka, w której montuje się łożyska. Bardzo rzadko spotyka się core aluminiowe (trudno z nich wyciągnąć łożyska) czy z włókien węglowych (w zasadzie tylko prototypowe koła do jazdy szybkiej). Im większy hub, tym kółko jest sztywniejsze i lżejsze, kosztem ilości poliuretanu (PU). Im core jest mniejszy, tym kółko posiada więcej tego materiału – oczywiście uzależnione jest to również od jego średnicy koła. Poliuretan sam w sobie jest bardziej elastyczny i cięższy od konstrukcji rdzenia. Dlatego producenci kół starają się odpowiednio wypośrodkować proporcje ilości uretanu do średnicy core, tak by koło nie było ani zbyt sztywne, ani zbyt giętkie.
W core montowane są łożyska – 90% kółek dostępnych na rynku mieści łożyska o rozmiarze 608. Zdarzają się jednak kółka z rdzeniem na mniejsze łożyska 688 – najczęściej takie koła przeznaczone są do jazdy szybkiej. Wybór kółek z odpowiednim core jest bardzo istotny ponieważ jego konstrukcja znacznie wpływa na jakość jazdy.
Pełne, solidne i sztywne rdzenie używane są do takich dyscyplin jak aggressive, freeskating, powerblading czy freestyle slalom, gdzie koła wykorzystywane są np. do skoków lub wykonywania trików na jednym kółku. W jeździe szybkiej stosuję się bardziej zaawansowane rdzenie, które „pracują” podczas jazdy i np. oddają energię podczas odepchnięcia. Większość znanych producentów kółek stosuje core adekwatne do przeznaczenia kółka, jednak należy uważać aby nie wpaść w cenową pułapkę i np. nie zainwestować w kółka, które mają to samą twardość, średnicę i materiał PU co inny model jednak różnią się konstrukcją huba. Taka oszczędność często kończy się połamanymi rdzeniami.
PU czyli Poliuretan – materiał, z którego wykonana jest zewnętrzna część kółka. Kółka do rolek nie są produkowane z gumy (chyba, że pneumatyczne koła do rolek typu nordic bądź szerokie kółka do Rollerski) ani tym bardziej z kauczuku! Owszem zdarzają się kółka plastikowe, ale występują w „rolkach” o których na tej stronie nie przeczytacie.
Każda z firm strzeże jak oka w głowie składu i typu mieszanki PU, z której wykonane są ich modele kółek. Niestety, w tym przypadku musimy zaznaczyć iż jakość PU idzie w parze z ceną kółek. Im cena wyższa tym – w 95% przypadków znanych firm – materiał z którego wykonane są kółka jest lepszy. Należy jednak pamiętać że na cenę koła ma wpływ także rodzaj użytego core – koła które korzystają z „generycznych”, ogólnodostępnych w fabrykach hub’ów będą tańsze niż te, w których użyto core bardziej zaawansowanej konstrukcji.
UWAGA! To, że poliuretan jest lepszy, niekoniecznie oznacza, że jest bardziej wytrzymały! Nie tędy droga. Lepszy oznacza dający lepsze efekty w dyscyplinach, do których został zaprojektowany. Bardzo drogie kółka do jazdy szybkiej nie wytrzymują 3 sezonów, ale pozwalają osiągnąć duże prędkości. Droższe kółka do freestyle slalomu będą szybsze i bardziej przyczepne od tańszej konkurencji, a droższe kółka do jazdy miejskiej zniosą więcej niż ich tanie odpowiedniki. Należy podkreślić, że mowa tutaj o markowych kółkach, które zostały zaprojektowane z myślą o danej dyscyplinie.
Bardzo ważną cechą poliuretanu jest jego twardość, określana zazwyczaj wartością „A”. Ogólnie można powiedzieć że im wyższe „A” tym kółko jest twardsze. Niektóre firmy stosują własne oznaczenia skali twardości, np. w kołach Matter używa się skali F – gdzie F0 to najtwardsze koło, F1 miększe etc. czyli na odwrót niż w skali A – tu, ze wzrostem liczby, twardość maleje.
Miękkie koła lepiej tłumią drgania, są (zazwyczaj, bo dużo zależy też od samego składu mieszanki) bardziej przyczepne. Czyni to je wolniejszymi oraz mniej odpornymi na ścieranie.
Twardsze kółka są mniej komfortowe do jazdy, jednakże szybsze, bardziej wytrzymałe ale i przeważnie mniej przyczepne (choć odpowiedni skład uretanu może przyczepność wyraźnie zwiększyć).
Wartość „A” jest teoretycznie mierzalna, jednak należy pamiętać że kółko o średnicy 80mm i twardości 85A z fitness’owym core’m oraz tanią mieszanką PU będzie zachowywać się zupełnie inaczej niż kółko o tej samej średnicy z core’m i mieszanką PU przeznaczoną do jazdy miejskiej. Dlatego też porównywanie dwóch kółek o tej samej twardości, ale rożnych firm zupełnie mija się z celem.
Jeśli chodzi o twardość to można bardzo ogólnie podzielić to w następujący sposób:
– twardość do 78A – kółka o bardzo dużej przyczepności, typowo do jazdy na halach i gładkich nawierzchniach, takie koła często są wykorzystywane w hokeju na rolkach.
– twardość 80-85A – kółka dobrze tłumiące drgania, w miarę przyczepne i dość szybkie. Stosowane w rolkach dla dzieci oraz modelach rekreacyjno/fitnessowych.
– twardość 84A-90A – kółka specjalistyczne do takich dyscyplin jak jazda miejska, slalom, speed skating czy aggressive. Dużo bardziej wytrzymałe i szybsze.
– twardość powyżej 90a – kółka specjalistyczne, w których najistotniejszym elementem jest wytrzymałość i bardzo często – słaba przyczepność. Kół takich używa się właściwie tylko do wykonywania slide czy do grindów.
Sama twardość PU nie sprawi że kółko będzie super szybkie albo bardzo wytrzymałe – istnieją kółka o twardości 84A, które są dużo mniej przyczepne niż kółka o twardości 88A! Dlatego ważna jest jakość poliuretanu, oraz dyscyplina, do jakiej zostało dane kółko zaprojektowane.
Średnica – to nic innego, jak wielkość kółka podawana w mm. Większe kółka pozwalają na szybszą jazdę, ale wymagają również dłuższych szyn, które są mniej zwrotne. Do tego większa średnica kółka sprawia, że stoimy na rolkach wyżej co przekłada się na gorszą stabilność. Stąd, im większe koła posiada rolka, tym jest to model bardziej wymagający pod względem techniki jazdy.
Należy również pamiętać o pozostałych elementach kółka, które również wpływają na jego szybkość. Śmiało można powiedzieć, że jeden zawodnik używając jednej i tej samej pary rolek, jest w stanie pojechać szybciej na bardzo dobrych kółkach o średnicy 90mm niż na tanich o średnicy 110mm.
UWAGA! Maksymalną wielkość kółek, jaką możemy zamontować do naszych rolek deklaruje długość oraz konstrukcja szyny!
Jeśli chodzi o rozmiary kółek stosowane w rolkach to można je bardzo ogólnie podzielić w następujący sposób, według przeznaczenia:
– średnica do 50mm – grindwheels/anti-rockers, czyli małe i twarde kółka stosowane w jeździe agresywnej na środkowych pozycjach w szynie, jako pomoc przy grindowaniu.
– średnica 50mm-68mm – kółka do jazdy agresywnej. Tutaj zaznaczyć jednak trzeba, iż ta górna granica z roku na rok mocno się przesuwa ze względu na coraz to nowsze rozwiązania, pozwalające na montaż większych i szybszych kółek.
– średnica 72mm, 76mm oraz 80mm – zawodnicy freestyle slalom korzystają tylko z tych 3 rozmiarów kółek. Ustawienie 76-80-80-76 lub 72-76-76-72 daje nam klasycznego „banana” w szynie flat.
– średnica 72mm-84mm – jeszcze kilka lat temu w tym zakresie można było zamknąć kółka do jazdy urban skating/freeskating. Są to średnice, które zapewniają odpowiednią prędkość, zwrotność oraz stabilność przy skokach i slide’ach. Jednak jazda miejska ciągle się rozwija i coraz większy nacisk kładzie się na szybkie pokonywanie przestrzeni miejskich. Do tego wprowadzenie szyn na 3 koła pozwoliło na używanie średnicy nawet 125mm, przy zachowaniu długości szyny jak przy zestawie 4 kółek o średnicy 84mm. Istnieją także modele rolek freeskate wyposażone w szyny na koła 90mm. Kółka o średnicach 72mm, 76mm oraz 80mm stosowane są również w szynach Powerblading’owych.
– średnica 68mm-84mm – rolki dla dzieci oraz typowe modele rekreacyjne, gdzie istotna jest zwrotność oraz nisko osadzony środek ciężkości – bardzo przydatne w nauce jazdy.
– średnica 84mm-100mm – rolki fitnessowe.
– średnica 100mm-125mm – rolki do jazdy szybkiej. Mniejsze kółka niż 100mm montuje się w rolkach dla dzieci. Kółka 125mm są w chwili pisania tego tekstu nowością i nie zostały jeszcze oficjalnie dopuszczone do wyścigów.
Podane zakresy są bardzo uogólnione i cały czas się zmieniają, ze względu na nowe technologie i pomysły wprowadzane do kolejnych modeli, które np. pozwalają na montaż 3 kółek o średnicy 90mm zachowując zwrotność i wysokość rolek z 4 kółkami o średnicy 80mm.
Ostatnim, bardzo istotnym elementem budowy kółka jest jego profil. Występują dwa profile:
-eliptyczny (stożkowy, Speed Radius, Bullet Radius)
-okrągły (walcowaty, Flat Radius)
Różnice pomiędzy profilami najlepiej obrazuje poniższa grafika:
Profil eliptyczny:
-mniejsza powierzchnia kontaktu z podłożem powoduje że kółka są mniej stabilne przy skokach, mniej komfortowe do jazdy po nierównościach (wpadają w szczeliny), ale są za to szybsze wyraźnie szybsze – posiadają mniejsze opory toczenia.
-eliptyczny kształt przy odepchnięciu oraz na zakrętach zapewnia jednak większą powierzchnię kontaktu z podłożem, a co za tym idzie większa kontrolę i przyczepność w tych sytuacjach.
-mniejsza ilość materiału PU sprawia, że są mniej wytrzymałe.
Profil okrągły:
-większa powierzchnia styku z podłożem, przez co kółka są bardzo stabilne i dużo bardziej komfortowe do jazdy po nierównościach. Niestety, posiadają również większe opory toczenia, co czyni je wolniejszymi
-mniejsza powierzchnia kontaktu z nawierzchnią przy zakrętach i odepchnięciach, co może powodować „ślizganie” się kół w tych sytuacjach.
-większa ilość materiału PU sprawia, że są bardziej odporne na ścieranie i bardziej wytrzymałe
Oczywiście podział na te dwa profile nie jest sztywny – na rynku są także koła których profil jest niejako pomiędzy nimi. Trzeba także pamiętać, że koło w miarę ścierania traci profil, co zmienia jego zachowanie podczas jazdy.
Kółka o profilu eliptycznych wykorzystywane są w rolkach do jazdy rekreacyjnej/fitnessowej, jazdy szybkiej oraz każdej innej dyscypliny gdzie istotna jest prędkość oraz zachowanie kółka na zakrętach. Kółka o okrągłym profilu z kolei spotykane są na chwilę obecną tylko w rozmiarach do 80mm włącznie.
Do pewnego momentu, wszystkie kółka do jazdy agresywnej posiadały okrągły – czy wręcz niemal całkiem płaski – profil, co zapewniało dużą stabilność, szczególnie przy skokach oraz jeździe na ustawieniu anti-rocker (tylko dwa koła w szynie dotykają podłoża!). Obecnie coraz więcej kółek do aggressive’u posiada eliptyczny profil, zapewniający większą prędkość oraz większą przestrzeń pomiędzy kółkiem a szyną przy ustawieniu flat – jest to istotne przy grindowaniu, eliptyczny profil nie jest tak podatny na „zawadzanie” o krawędź murku czy rurkę. Wybór profilu kółek do jazdy agresywnej zależy tylko i wyłącznie od indywidualnych predyspozycji rolkarza. Podobnie jest w przypadku freeskatingu czy powerbladingu. Nie ma zasady, który profil do tych dyscyplin jest lepszy i który jest głównie wybierany, niektórzy preferują większą stabilność, inni – większą prędkość. W jeździe freestyle slalom dominuje obecnie profil eliptyczny, choć jeszcze kilka lat temu całkiem popularne pośród rolkarzy uprawiających tę dyscyplinę były koła o profilu okrągłym.
UWAGA! Każdy jeździ inaczej i oczekuje od swojego sprzętu czego innego. Hamujemy inaczej, skaczemy inaczej, skręcamy inaczej, odpychamy się inaczej, jeździmy po różnych nawierzchniach mniej lub bardziej regularnie. Dlatego warto w momencie wymiany kółek zaryzykować zakup innego modelu niż poprzedni o nieco innych właściwościach, ale nadal o tym samym przeznaczaniu aby samemu ocenić, które kółka są dla nas najlepsze. Warto eksperymentować!
